W 1981 r. w ramach Katedry Rehabilitacji na Wydziale Fizjoterapii funkcjonował Zakład Rehabilitacji w Dysfunkcjach Narządu Ruchu, którego kierownikiem był prof. Zdzisław Zagrobelny. W 2002 r. powołano Katedrę Fizjoterapii w Dysfunkcjach Narządu Ruchu pod nadzorem prof. dr hab. med. Zdzisławy Wrzosek. Kolejnym kierownikiem została prof. Anna Skrzek. W 2020 r. Katedrę przekształcono w dwa odrębne zakłady: Zakład Fizjoterapii w Dysfunkcjach Narządu Ruchu, którego kierownikiem został dr Łukasz Pawik, oraz Zakład Fizjoterapii w Neurologii i Pediatrii – kierownik dr Dagmara Chamela-Bilińska.
Obecnie Zakład Fizjoterapii w Neurologii i Pediatrii zatrudnia 12 osób: prof. dr hab. inż. Michał Kuczyński, dr hab. Małgorzata Mraz, prof. AWF, dr hab. inż. Alicja Dziuba-Słonina, prof. AWF, dr Dagmara Chamela-Bilińska, dr Dorota Wójtowicz, dr Marzena Supińska, dr Agnieszka Ptak, mgr Yuliia Roshko, mgr Joanna Resel-Krzyszkowska, mgr Dominika Usacz, mgr Katarzyna Leder oraz lek. Elżbieta Halicka-Zierkiewicz. Sekretariat Zakładu prowadzi mgr Magdalena Skowron.
Na działalność Zakładu znaczący wpływ miały osoby, które pracowały w latach 1995– 2020, a w szczególności: prof. dr hab. med. Jerzy Przybylski, prof. dr hab. med. Ludwika Sadowska, prof. dr hab. med. Jan Pellar, prof. dr hab. Marian Golema, dr hab. n med. Janusz Mierzwa, prof. nadzw., dr hab. n med. Krzysztof Wronecki, prof. nadzw., dr Piotr Dominiak, dr Marzena Kobylańska, dr Iga Nowak, mgr Przemysław Wdowiak, mgr Barbara Jabłońska.
Pracownicy Zakładu, zgodnie z programem studiów zgodnym ze standardami nauczania na kierunku fizjoterapia, realizują przedmioty w obszarze neurologii i pediatrii oraz biomechaniki i statystyki: kliniczne podstawy fizjoterapii w neurologii i neurochirurgii, kliniczne podstawy fizjoterapii w pediatrii i neurologii dziecięcej, fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, fizjoterapia w wieku rozwojowym, fizjoterapia w pediatrii, diagnostyka funkcjonalna w dysfunkcjach układu ruchu, diagnostyka funkcjonalna w wieku rozwojowym, programowanie rehabilitacji w wieku rozwojowym, programowanie w dysfunkcjach narządu ruchu, biomechanika, statystyka oraz ścieżka specjalizacyjna: Fizjoterapeutyczne działania profilaktyczno-terapeutyczne w aspekcie opieki okołoporodowej nad matką i dzieckiem. W ramach studiów magisterskich II stopnia realizowane są przedmioty: diagnostyka funkcjonalna i programowanie fizjoterapii w dysfunkcjach narządu ruchu.
Pracownicy Zakładu prowadzą również zajęcia na kierunku terapia zajęciowa: terapia zajęciowa – podstawowe umiejętności, portfolio – rozwój kompetencji personalnych i profesjonalnych, patologia i zagadnienia kliniczne w pediatrii, terapia zajęciowa dzieci – zaburzenia neurorozwoju i biomechaniki, zagadnienia kliniczne w neurologii i neurochirurgii, terapia zajęciowa osób niepełnosprawnych z powodu zaburzeń neurologicznych.
W ramach oferty dla studentów programu Erasmus+ realizowany jest przedmiot physiotherapy in neurology and neurosurgery. Zajęcia prowadzą fizjoterapeuci z dużym doświadczeniem naukowym i praktycznym, a także specjaliści z poszczególnych działów medycznych i biomechanicznych.
Pod opieką pracowników Zakładu powstają prace dyplomowe (licencjackie, magisterskie i doktorskie), które zdobywają uznanie na ogólnopolskich konkursach. Praca „Wpływ faktury podłoża na równowagę ciała młodych osób w pozycji naturalnej” napisana pod kierunkiem prof. Kuczyńskiego zdobyła I miejsce w konkursie Krajowej Izby Fizjoterapeutów oraz czasopisma „Physiotherapy Review”, a praca „Wpływ treningu proprioceptywnego na zmianę pozycji u osób chorych na chorobę Parkinsona” przygotowana pod kierunkiem dr Chameli-Bilińskiej zdobyła II miejsce w kategorii prace magisterskie z zakresu rehabilitacji medycznej w XII Ogólnopolskim Konkursie na Najlepszą Pracę Magisterską, których tematem badawczym jest zjawisko niepełnosprawności w wymiarze zdrowotnym, zawodowym lub społecznym.
Główny kierunek badawczy Zakładu to reedukacja kontroli postawy osób dorosłych i dzieci ze schorzeniami układu nerwowego oraz stabilności posturalnej osób zdrowych w różnym wieku. Celem badań jest ocena obrazu stabilności posturalnej osób z uszkodzeniem układu nerwowego, u których różne zmiany patologiczne upośledzające funkcjonowanie układu informacyjnego, sterującego i/lub wykonawczego mają negatywny wpływ na reakcję posturalną w utrzymywaniu równowagi ciała i powodują reakcje kompensacyjne. W realizowanym programie wykorzystuje się współpracę z ośrodkami naukowymi i terapeutycznymi posiadającymi system do oceny posturograficznej.
Współpraca z konstruktorem platformy mgr inż. Januszem Oltonem (Pro-Med. Olton J. – Legionowo) pozwoliła na rozszerzenie aparatury badawczej o autorski element diagnostyczno-terapeutyczny wykorzystujący zastępcze sprzężenie zwrotne (wzrokowy biofeedback) w fizjoterapii zawrotów głowy i zaburzeń równowagi. Wprowadzono również gry komputerowe oraz wirtualną rzeczywistość. Działalność ta pozwoliła na współpracę z Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie i Kajetanach, czego efektem było opracowanie programu rehabilitacji osób z zawrotami głowy z zastosowaniem platformy posturograficznej. Jest ona kontynuowana we współpracy z Kliniką Otolaryngologii AM we Wrocławiu oraz z Dolnośląskim Centrum Laryngologii Medicus Clinic.
Działalność naukowo-badawcza w zakresie posturografii jest prowadzona we współpracy z dr hab. Leszkiem Czerwoszem z Instytutu Medycyny Klinicznej i Doświadczalnej PAN w Warszawie. Wynikiem tej współpracy był m.in. udział w projekcie badawczo-wdrożeniowym MNiSW „Komputerowy system posturograficzny jako narzędzie rehabilitacji zaburzeń równowagi i stabilności” oraz wspólne publikacje.
Współpraca z Wydziałem Matematyki i Informatyki UW pozwoliła na implementację systemu gier do rehabilitacji osób z zaburzeniami błędnika za pomocą posturografu, w postaci pracy dyplomowej, która uzyskała pierwsze miejsce w konkursie Wydziału Matematyki i Informatyki UW oraz Santander Bank Polska na najlepszą pracę dyplomową. Pomysłodawcą projektu była dr hab. Małgorzata Mraz. Z efektów tej pracy korzystają pacjenci z zawrotami głowy objęci rehabilitacją w pracowni badawczej Wydziału Fizjoterapii. Drugim kierunkiem badawczo-naukowym jest zastosowanie krioterapii ogólnoustrojowej w fizjoterapii osób z uszkodzeniem układu nerwowego. Nawiązano współpracę z Kliniką Neurologii AM we Wrocławiu oraz z Polskim Towarzystwem Stwardnienia Rozsianego, a także z Ośrodkiem Wczasowo-Rehabilitacyjno-Szkoleniowym Victoria w Radzyniu koło Sławy (obecnie Europejska Klinika Rehabilitacyjna Victoria Sp. z o.o.). Pozwoliło to na włączenie krioterapii ogólnoustrojowej do postępowania fizjoterapeutycznego w stwardnieniu rozsianym. Dużym osiągnięciem w tym zakresie było wprowadzenie krioterapii ogólnoustrojowej do fizjoterapii dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym (2004).
Od 1997 r. Zakład prowadzi współpracę z Polskim Towarzystwem Walki z Kalectwem w ramach programu terapeutycznego i edukacyjnego dla osób z chorobą Parkinsona. Stworzono program fizjoterapeutyczny dla tych osób oraz diagnostykę posturograficzną. W ramach tej działalności odbywają się spotkania edukacyjne dla chorych i ich rodzin oraz zajęcia fizjoterapeutyczne, w tym innowacyjna terapia tańcami etnicznymi.
Badania w zakresie biomechaniki dotyczą analizy ruchu dzieci i dorosłych oraz wpływu różnorodnej terapii na ruch osób. W szczególności prowadzone są badania nad wpływem terapii Vojty oraz hipoterapii na rozwój motoryczny dzieci z porażeniem mózgowym oraz osób dorosłych. W tym celu wykorzystywany jest dostępny w laboratorium Zakładu system MyoMotion, platforma Zebris oraz G-sensor.
Działalność naukowo-badawcza obejmuje także obiektywizację metod oceny motoryki spontanicznej niemowląt i dzieci z wykorzystaniem wielkogabarytowego urządzenia podoskopowego PodoBaby. Obrazowanie podoskopowe daje możliwość obiektywizacji metod kontroli rozwoju, a tym samym umożliwia wychwytywanie zakłóceń i monitorowanie efektów stosowanej terapii u niemowląt z zaburzeniami ośrodkowej koordynacji nerwowej oraz z innymi zburzeniami rozwojowymi. W działalność badawczą zaangażowani są również studenci Studenckiego Koła Naukowego Pueri.
Wyniki badań pozwalają na modyfikowanie programów fizjoterapii w neurologii i pediatrii z wykorzystaniem zasad evidence based practice.
W ciągu minionych 20 lat powstało 361 publikacji, których łączna wartość punktacji MNiSW wynosi 2625 pkt (IF 86,522).
Opracowanie: dr Dagmara Chamela -Bilińska, dr hab. Małgorzata Mraz, prof. AWF Wrocław